Programma 3. Bodem, water en milieu

De basis voor dit voorstel is het in 2018 door PS vastgestelde ambitiedocument Sterke Lekdijk en Grebbedijk en het in 2020 door GS vastgestelde Programmaplan Mooie en Veilige dijken. Tevens geeft het voorstel invulling aan PS-motie 85 (verkeersveilige recreatie Lekdijk) en de daarmee samenhangende door GS in 2020 vastgestelde visie op mobiliteit en recreatie Sterke Lekdijk. De programmadoelen zijn ook benoemd in het coalitieakkoord.

Met het programma wordt samengewerkt met diverse gebiedspartners (waaronder waterschappen, gemeenten, staatbosbeheer en Rijkswaterstaat) aan een integrale gebiedsaanpak, waarin we ruimtelijke kwaliteit toevoegen aan de Nederrijn- en Lekdijk op gebied van natuur, cultuur-historie aan de Nieuwe Hollandse waterlinie, landschap, recreatie en mobiliteit.
Bij een dergelijke (meerjaren) gebiedsaanpak hoort een integraal budget waar de provincie met een relatief kleine bijdrage kan zorgen dat een betere kwaliteit ook daadwerkelijk wordt toegevoegd (vliegwieleffect). De totale dijkversterking in de provincie Utrecht heeft een orde grootte van circa € 0,5 Miljard. Welke investering voornamelijk voor rekening is van de Waterschappen en Rijkswaterstaat. De provinciale middelen zijn bedoeld als realisatiegelden en zal altijd de vorm van co-financiering hebben. Zoals bijvoorbeeld investeringen in verbeteringen in de verkeersveiligheid, investeringen in cultureel erfgoed, het aanleggen van recreatieve rustpunten en diverse natuurontwikkelingen.

Bij vaststelling van het ambitiedocument door PS is aanvankelijk aangegeven dat in de kadernota 2020 een voorstel zou worden gedaan om een programmabudget van orde grootte € 10 miljoen te reserveren. Dit is bij de vaststelling van het programmaplan door GS aangescherpt en is aangegeven dat in de kadernota 2022 een voorstel zou worden gedaan om orde grootte € 9 miljoen programmabudget te reserveren voor de periode t/m 2025. Het voorstel valt nu lager uit dan eerder aangegeven. Dit omdat een aantal ramingen concreter is geworden (en de bedragen naar beneden zijn bijgesteld) en omdat een deel van de benodigde middelen (circa € 2 miljoen) na de periode van deze kadernota valt (2027). De tranches die nu worden aangevraagd zijn in lijn met de inschatting van de verwachte/benodigde bestuurlijke toezeggingen in de diverse deelgebieden.
.  
Het programma gaat over acht deelprojecten (totaal ca 80 km). Drie projecten daarvan zijn nu in de opstartfase.  In vijf projecten zijn reeds middels bestuurlijke samenwerkingsovereenkomsten afspraken gemaakt met de gebiedspartners over de verkenningsfase. Hiervoor zijn de middelen al beschikbaar.
In drie van de acht deelprojecten zijn de samenwerkingsovereenkomsten voor de komende planvormingsfase bijna gereed, waarin afspraken gemaakt worden voor kostenverdeling voor deze fase met een doorkijk naar de realisatie. Voor traject Salmsteke zijn al concrete afspraken gemaakt voor de plan en realisatiefase en zijn verplichtingen aangegaan middels een subsidieverlening. Hiervoor heeft PS al reeds de middelen beschikbaar gesteld.

Het onderhavige voorstel is onderdeel van een “package deal”. Hiernaast zal € 2 miljoen aanvullend komen uit het IGP, (voor het deeltraject Culemborgse Veer-Beatrix sluizen) naast de € 1 miljoen die al bij de Zomernota 2020 vanuit het IGP door PS beschikbaar is gesteld voor Salmsteke. In het IGP is hiervoor een reservering gemaakt. In 2021 zal een realisatieplan deeltraject Culemborgse Veer-Beatrix aan PS worden voorgelegd en gevraagd worden de middelen ook daadwerkelijk ter beschikking te stellen. Voor de natuurmaatregelen zullen er middelen uit het AVP beschikbaar worden gesteld. Ook het rijk doet op diverse manieren een bijdrage. Deels via de waterschappen en het hoogwaterbeschermingsprogramma, deels via het cultureel erfgoedfonds. Alleen door al deze middelen te bundelen en slim in te zetten kunnen de ambities gerealiseerd worden. Dit provinciaal voorstel is daarmee een wezenlijk onderdeel en aanjager van het realiseren van kwaliteitsverbetering rondom de dijkversterking en is een kans die 1x in de 30 jaar voorkomt.